زندگی نامه و شناسی دانشیک میرزا آقا عسگری (مانی)
ﻣﺎﻧﻰ ﺩﺭﺳﺎﻝ۱۳۳۰ﺩﺭﺍﺳﺪﺁﺑﺎﺩِ ﻫﻤﺪﺍﻥ ﺯﺍﺩﻩ ﺷﺪ. ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺍﺩﺑﻰ ﺭﺍ ﺩﺭﻧﻮﺟﻮﺍﻧﻰ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﺮﺩ. ﺁﺛﺎﺭﺵ ﺩﺭ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﻭﻗﺖ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ. ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺷﻌﺮﺵ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ »ﻓﺮﺩﺍ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺭﻭﺯ ﺩﻧﻴﺎﺳﺖ» ﺩﺭ ۱۳۵۴ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ 54 ﺟﻠﺪ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭﺵ ﺑﻪ ﭼﺎﭖ ﺭﺳﻴﺪهاﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻰ ﻧﻘﺪ ﺍﺩﺑﻰ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﺪ.ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺷﻌﺮ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻰﺁﻓﺮﻳﻨﺪ.ﻋﺴگرﻯ از ﭘﺎﻳﻴﺰ ۱۳۶۳ درﺁﻟﻤﺎﻥ مقیم شد ﻭ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭﺁﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺕ ﺁﻓﺮﻳﺪههاﻯ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ گاه به گاه، ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﺸﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪﺍﻧﺪ. ﺍﺯ ﺍﻭﺗﺎﻛﻨﻮﻥ سه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﺷﻌﺮ ﻭﻧﺜﺮ ﺑﻨﺎﻡ های «ﺳﻨﻔﻮﻧﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ»ُ «دهانی ﭘر از ﭘاییز» و «داستان کرکس و خرگوشها» ﺑﻪ ﺁﻟﻤﺎﻧﻰ، ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ «ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺎﺭ» ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﻤﺎﺭﻛﻰ ﻧﺸﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. برگزیده ای از سروده های او با نام«حکایت یار سمرقندی» هم به خط سیرلیک در تاجیکستان نشر یافته است. ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ، ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺳﺮﻭﺩهها ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻯ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎﻯ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ، ﺳﻮﺋﺪﻯ، ﮊﺍﭘﻨﻰ ﻭ ﻧﺮﻭﮊﻯ ﭼﺎﭖ ﺷﺪه اﻧﺪ. مانی از سال ۱۳۶۷ وقت خود را یکسره به فعالیتهای مستقل ادبی وفرهنگی اختصاص داد. اوعضو اتحادیهی نویسندگان آلمان است و از سال 2012 رادیو تلویزیون مانی را براه انداخته و مدیریت می کند.
رادیوتلویزیون مانی صدای نوزایی فرهنگی ایران
رادیومانی صدای آگاهی و آزادی ست و رسانهای بیمانند در فضای ادبیات و فرهنگ ایران است. رادیو مانی صدای عشق، حقیقت، شعر، و تریبون بی تعارف نقد فرهنگ وادبیات ایران است. رادیو مانی، ژرفای تاریخ، فرهنگ، و دین را به شما می نمایاند، و ازنوگرایی در ادبیات و هنر با شما سخن میگوید،. رادیو مانی، جایگاهی ست برای آنان که امروز را به فردا گره میزنند.
ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﺎﻧﻰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
ﺷﻌﺮ:
* ﻓﺮﺩﺍ، ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺭﻭﺯ ﺩﻧﻴﺎﺳﺖ. ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﮔﺎﻡ ، ۱۳۵۴.
* ﻣﻦ ﺑﺎ ﺁﺑﻬﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺩﺍﺭﻡ . ﺗﻬﺮﺍﻥ : ﮔﺎﻡ ، ۱۳۵۵.
* ﺗﺮﺍﻧﻪﻫﺎﻯ ﺻﻠﺢ . ﺗﻬﺮﺍﻥ : ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻫﻮﺍﺩﺍﺭﺍﻥ ﺻﻠﺢ ،۱۳۶۱.
* ﺁﻭﺍﺯﻫﺎﻯ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ . ﺗﻬﺮﺍﻥ : ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻫﺪﻫﺪ ، ۱۳۶۱.
* ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺗﻠﺦ . ﺁﻟﻤﺎﻥ : ۱۳۶۴.
* ﺧﻄﺎﺑﻪ ﺍﺯ ﺳﻜﻮﻯ ﺳﺮﺥ . ﺁﻟﻤﺎﻥ : ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻧﻮﻳﺪ ، ۱۳۶۶.
* ﻣﺎﻩ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﻪ . ﺁﻟﻤﺎﻥ : ﻧﻮﻳﺪ ، ۱۳۶۷.
* ﭘﺮﻭﺍﺯ ﺩﺭ ﺗﻮﻓﺎﻥ . ﺁﻟﻤﺎﻥ : ﻧﻮﻳﺪ ، ۱۳۶۷.
* ﺗﺮﺍﻧﻪﻫﺎﻯ ﻣﻬﺘﺎﺏ (ﻧﻮﺍﺭﺷﻌﺮ) ﺳﻮﺋﺪ:ﻛﺎﻧﻮﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭﻫﻨﺮﻯ ﻧﺴﺘﺮﻥ، ۱۳۶۷
* ﻋﺸﻖ ، ﻭﺍﭘﺴﻴﻦ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﻯ . ﺁﻟﻤﺎﻥ : ﻧﻮﻳﺪ ، ۱۳۶۹.
* ﻛﺘﻴﺒﻪی ﺟﺎﺭﻯ ( ﻧﻮﺍﺭ ﺷﻌﺮ ) . ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ : ﻛﺎﻧﻮﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻳﻠﺪﺍ ، ۱۳۷۰.
* ﺳﻨﻔﻮﻧﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ( ﺑﻪ ﺁﻟﻤﺎﻧﻰ ). ﺁﻟﻤﺎﻥ : ﻧﺸﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻞ ، ۱۳۷۰.
* ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻭ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﺷﺎﻋﺮ. ( ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﺩﻩی ﺷﻌﺮ ﺑﺮﻭﻥ ﻣﺮﺯﻯ) . ﺳﻮﺋﺪ: ﻧﺸﺮ ﺑﻴﺎﻥ ، ۱۳۷۱.
* ﻣﻴﻨﺎﻯ ﺗﺎﺑﺎﻥ . ﺁﻟﻤﺎﻥ . ﻧﺸﺮ ﻫﻮﻣﻦ ، ۱۳۷۱.
* ﺯﻳﺮ ﺩﺭﺧﺖ ﻭﺍﮊﻩ . ﺁﻟﻤﺎﻥ . ﻧﺸﺮﻫﻮﻣﻦ . ۱۳۷۲ .
* ﺗﺮﺍﻧﻪﻫﺎﻯ ﺟﺎﺩﻩی ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ، ﺗﻬﺮﺍﻥ . ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻣﺮﻭﺍﺭﻳﺪ. ﺑﻬﺎﺭ۱۳۷۳
* ﺳﺘﺎﺭﻩ ﺩﺭﺷﻦ – ﺗﻬﺮﺍﻥ. ﻛﺎﻧﻮﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﺻﺪﺍ. ﺑﻬﺎﺭ۱۳۷۴
* سپیدهی پارسی. آلمان. نشر هومن. زمستان ۲۰۰۰
* دوسوی پلک تماشا. صدای شاعر. آلمان. نشر نیماد. زمستان ۱۳۸۰
* اریش فرید، شاعر عشق، زندگی و مرگ. ترجمه مشترک با مهدی سردانی. انتشارات قصیده سرا. تهران. زمستان ١٣٨٣
* خوشهای از کهکشان. دیوان اشعار. دوجلد. سال 2008. نشرهومن. آلمان. 1200 صفحه
تانگو با شهبانو. سرودههای سالهای 2008 تا 2010. نشر هومن. آلمان. 2011
آوازهای کوروش آریایی. یک شعرحماسی بلند. بنیاد فرهنگی ورهرام. آلمان.2011
گزارش گمان شکن. نشر هومن. 2015. آمریکا
از باستان تا آستان. سروده های تازه. نشر استورنوس در آلمان.سال ۲۰۱۷
ﻧﺜﺮ:
* ﺣﻤﺎﺳﻪی ﻫﺴﺘﻰ ﻭ ﺭﺍﻛﺐ . ﺗﺒﺮﻳﺰ: ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺩﺍﺭﻭﻳﮋ، ۱۳۵۷ .
* ﻣﻨﺎﻇﺮ ﺯﺍﺩﺑﻮﻣﻰ . ﺳﻮﺋﺪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻧﺴﺘﺮﻥ ، ۱۳۶۷.
* ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻌﺮ. ﺁﻟﻤﺎﻥ: ﻧﻮﻳﺪ ، ۱۳۶۸ .
* ﺧﺸﺖ ﻭ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ. ﺑﻴﻮﮔﺮﺍﻓﻰ (دوجلد ) چاپ دوم. هومن . آلمان 2008
* ﻫﺴﺘﻰﺷﻨﺎﺳﻰِ ﺷﻌﺮ. انتشارات قصیده سرا. تهران. بهار ١٣٨١ . ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺗﺌﻮﺭﻳﻚ ﺷﻌﺮ.
* خندههای پنهانی! (طنز). انتشارات هومن. آلمان. سال ٢٠٠8
* ادبیات و اروتیسم. آلمان. نشر هومن. بهار ۱۳۸۱/ پائیز ۱۳۸۴
* دشنه و نوشدارو(بررسی آثار مانی). انتشارات هومن. زمستان ٢٠٠۵. آلمان
* معجزه در اشارت انگشت. گفتگوهائی با مانی. انتشارات هومن. زمستان ٢٠٠۵. آلمان
* زیر پوست ابدیت. یک داستان بلند. ١۴٨ صفحه. انتشارات هومن. سال ٢٠٠۵. چاپ دوم: نشر کتاب. آمریکا. سال 2008
* خنیاگر درخون. در شناخت فریدون فرخزاد. سال ٢٠٠۵. انتشارات هومن. آلمان. چاپ دوم: شرکت نشر کتاب. آمریکا. سال 2007
* رهپویان اندیشه. گفتگوبا نویسندگان. انتشارات باران.سوئد. سال 2007
* فراسوی واژگان. رازگشائی برخی سرودههای مانی. آلمان. نشر هومن. نوروز 1390. سال 2011 میلادی.
ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ:
* ﮔﺮﮒ ﺧﺴﺘﻪ ( ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪی ﻣﻨﻈﻮﻡ). ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﻬﺎﻡ، ۱۳۵۷. ﭼﺎﭖ ﺩﻭﻡ: ﺳﻮﺋﺪ، ﻧﺴﺘﺮﻥ، ۱۳۶7 .ﭼﺎﭖﺳﻮﻡ:ﺭﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎﻥ.ﺍﻣﺮﻳﻜﺎ
* ﺑﺮﻭﻳﻢ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﺑﭽﻴﻨﻴﻢ . ﺗﻬﺮﺍﻥ : ﺍﻟﻬﺎﻡ ، ۱۳۵۷.
* ﻗﺼﻪی ﻋﻤﻪ ﮔﻠﭽﻴﻦ (ﺑﺎ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻛﺮﻳﻢﺯﺍﺩﻩ) . ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻛﺎﻧﻮﻥ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻓﻜﺮﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ، ۱۳۵۸.
* ﺧﺎﻟﻪ ﺑﺎﺭﻭﻥ ( ﺑﺎ ﻡ . ﻛﺮﻳﻢ ﺯﺍﺩﻩ ) ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺷﺮﻛﺖ ۴۸ ﻗﺼﻪ ، ۱۳۶۴.
* ﺍلاﻍ ﺯﻧﮕﻮﻟﻪ ﺩﺍﺭ (ﺑﺎ ﻡ . ﻛﺮﻳﻢ ﺯﺍﺩﻩ) . ﺗﻬﺮﺍﻥ : ﺷﺮﻛﺖ ۴۸ ﻗﺼﻪ ، ۱۳۶۴.
* ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺎﺭ . ﺁﻟﻤﺎﻥ : ﻧﻮﻳﺪ ، ۱۳۶۶.
* ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺎﺭ ( ﺑﻪ ﺩﺍﻧﻤﺎﺭﻛﻰ) . ﺩﺍﻧﻤﺎﺭﻙ: ﺍُﺭﻧِﻨﺲ ﻓﻮﺭلاﮒ، ۱۳۶۸
* رنگین کمان. شعر برای کودکان. نشر اشاره. تهران. ۱۳۷۹. (ناشر، بدون مجوز از شاعر، این کتاب را با نام نیما لشکری به چاپ رسانده است!)
* چهار شنبه سوری. تهران. نشر اشاره.. بهار ۱۳۷۹ شعر برای کودکان. (ناشر، بدون مجوز از شاعر، این کتاب را با نام نیما لشکری به چاپ رسانده است!)
* برف بازی شعر برای کودکان. نشر اشاره. تهران. ۱۳۷۹. (ناشر، بدون مجوز از شاعر، این کتاب را با نام نیما لشکری به چاپ رسانده است!)
* پنج داستان. آلمان. نشر هومن. سال 2008. مجموعهی 5 داستان برای کودکان و نوجوانان.
کرکس و خرگوشها به آلمانی. ناشر استورنوس. آلمان. آمازون
از این نویسنده منتشر خواهد شد:
* رودرروی مردگان. نوشتارهای فرهنگی، ادبی ، سیاسی
* غش و ریسه. نوشتههای طنزآمیز
* خشت و خاکستر. (اتوبیوگرافی) جلد سوم
* در خوابگاه پریها (پوئیتیکا- پولیتیکا- اروتیکا) مجموعه شعر
* یگانهها و بیگانهها. مجموعه داستان
* پاویلیون شعر جهان. برگردان شعر شاعران جهانی
* سماع در آتش. نقد و نوشتههای دیگران در بارهی آثار مانی
* واژه در واژهی شیرین دهنان. گزیدهای از گفتگوهای ادبی و فرهنگی مانی با دیگران
* نوشداروی تلخ. زمزمههائی بیپرده و بیپروا با فرزندان و نوادگان.
هومر آبرامیان
دفتر ادب پارسی درهر دورهای چهرههای بسیار درخشان و جهانتابی بخود دیده است، چهرههای درخشانی مانند فردوسی توسی- خیام نیشاپوری – حافظ و سعدی شیرازی که هر یک در زمان خود نه تنها روشنی بخشِ آسمان و زمین ایرانشهر شدند، بلکه فروغ جهانتاب خود را برکران تا کران زمین افشاندند.
در روزگار ما نیز از نیما به این سو، سخن پردازان بسیار خوشپردازی مانند احمد شاملو- مهدی اخوان ثالث – فروغ فرخزاد – سهراب سپهری – منوچهر آتشی – نادر نادرپور- سیمین بهبهانی – سیاوش کسرایی – حمید مصدق – یدالله رویایی- اسماعیل شاهرودی- اسماعیل خویی و بسیاری چهرههای درخشان دیگر یکی پس ازدیگری فراز آمدند و هر یک در جای خود با شکوهی بیهمانند درخشیدند.
اما داستان میرزاآقا عسگری مانی داستان دیگری است. مانی را تنها درآینۀ مانی باید دید وشناخت، تنها در آینۀ خود اوست که میتوانیم چهرههای گوناگون و دلپذیر: مانی سخنپرداز- مانی طنزپرداز – مانی نویسنده – مانی روشنگر– مانی دین ستیز – مانی اندیشمند – مانی بینشور – مانی دلیر – مانی سرباز – مانی رزمنده – مانی کوبنده – مانی پُرکار- مانی میهنپرست – مانی دادگر- مانی سخنور- مانی نستوه و دیگر چهرههای زیبای او را ببینیم و هرچهرهاش را بادیگر چهرههای خودش به سنجه بگذاریم.
مانی یکی از تکدانه سخنپردازان خوشپردازی است که سرودههایش گاه همانندِ شبنم بامدادی؛ تن و روان ما را نوازش میدهد، و گاه همانند تیغی درجگرگاه دشمنان میهن فرومینشیند. او نه تنها دربه کار گرفتن واژههای ناب پارسی دستی دراز دارد، بلکه توان شگفت انگیزش درساختن واژههای نوین پارسی ستایش کارشناسان را بر میانگیزد.
مانی از تکدانه سخنوران خوشاندیش ایرانی است که با سری نترس و دلی به بزرگی دریا و سرشار ازمهر ایران، و با زبانی تند و تیز و دراز به نبرد با تاریکی برخاسته و در این رزمگه سرنوشت ساز، هیچ سختی را سختیِ بزرگ، هیچ رنجی را رنج بزرگ و هیچ راه بندی را نا شکستنی نمیداند.
مانی بینشور ژرفنگری است که تاریکترین لایههای روان ما را میبیند و میکوشد راهی برای برون رفت از این سراسیمگی که گریبان گیر ما و میهن ما شده است پیدا کند.
برای مانی بهترین پیروزیها را در پرتو پیروزی ایران آرزومندم.