دهم اَمُرداد ماه
جشن چله تابستان
گل نیلوفر نماد جشن چله ی تابستان
اَمُرداد که تازی گویان آن را « تموز» می گویند گرمترین ماه سال، و«دهم اَمُرداد» واپسین روز از چله ی تابستان است. چله ی تابستان از روز سی و یکم خرداد، و گاه یکم تیرماه که درازترین روز در نیمکره ی شمالی است آغاز و تا روز دهم اَمُرداد ماه فرا می رود می یابد.
نیاکان جشن ساز ما همانگونه که در چله ی زمستان، درازترین شب سال را (شبِ زاده شدن ایزد مهر) بشمار آوردند و جشنی بسیار فرخنده آراستند تا زمستان را پر از شور و شادمانی کنند، پایان چله ی تابستان را نیز جشن ساختند و آن را جشن چله ی تابستان نام دادند تا به انگیزه ی دگرگشت هر یک از چهره های سپهری زندگی مردمان را پر از شور و شادمانی کنند.
پس از چیرگی تازیان بیابانگرد بی فرهنگ بر این سرزمین فرهنگ خیز، بسیاری از جشن ها و شاد روزهای ایرانی به باد فراموشی سپرده شدند و ایرانیان اسلام کوبیده بجای جشن سازی و شادی پراکنی، در سوگ بزرگترین دشمنان میهن خود به سوگ نشستند و سر و پیکر خود را به گِل یا به خون آغشتند.
جشن نیلوفر یا «جشن تیرگان» نیز به «جشن چله ی تابستان» گره می خورد و پیوندی خجسته می یابد.
« ابوریحان بیرونی» در «آثارالباقیه» هنگام برگزاری جشن نیلوفر را (خرداد روز) از ماه تیر(ششم تیرماه) نوشته است.
گل نیلوفر را از دیدگاه باروری با خورشید و ایزدمهر در پیوند دانسته اند. زمان شکوفایی سالانه ی نیلوفر دشتی و باغی، و نیز زمان شکوفایی روزانه ی آن با خورشید هماهنگ است.
زمان گل دهی نیلوفر در چله ی تابستان[درازترین روز سال] است. این ویژگی و بسیاری همانندی های دیگر میان خورشید و نیلوفر، زمینه یی فراهم آورده که نیاکان فرمَند ما این گل بسیار زیبا و خورشید گونه را نماد جشن چله تابستان بدانند.
روز دهم اَمُرداد ماه، جشن چله ی تابستان بر ایرانیان آزاده فرخنده باد.