نهم بهمن سالگرد پیروزی ابو مسلم خراسانی
«هومر آبرامیان»
در جنگ دو روزه (26 و 27 ژانویه) سال 750 زایشی که در کنار رود زاب در شمال میانرودان (عراق کنونی) میان نیروهای ابومسلم خراسانی و سپاهیان واپسین خلیفه اموی [مَروان دوم ] روی داد، مروان شکست خورد، نخست به شام و سپس به مصر گریخت و شش ماه پس از شکستِ زاب، در ششم آگوست 750 در همانجا کشته شد.
ابومسلم خراسانی یکی از چهره های درخشان در کارنامه ی ایران است. او نه در میان رزمندگان ایرانی جایگاه والایی دارد ، ونکه در هند و کافکاز و آسیای کوچک نیز از او به بزرگی نام می برند.
از سالهای کودکی و نوجوانی او چیزی زیادی نمی دانیم. زندگی و کار نامه ی ابومسلم در میان انبوهی از گفته ها و نوشته های گوناگون رنگ باخته است. کارنامه نویسان مسلمان، پیروان مذهب شیعه، صوفیان، ملی گرایان و دیگر کسانی که در باره ی کار و پیکار او دست به خامه برده اند، هر یک چهره یی برابر خواست و آرمان خود از او نگاریده اند. برخی او را عرب، و برآمده از خاندان علی[ امام یکم شیعیان]، برخی یک ایرانی نژاده و برآمده از تبار کُرد، برخی دیگر او را از تبار بزرگمهر، وزیر دانشمند انوشیروان دانسته اند. نام او را نیز برخی عبدالرحمن بن مُسلم، برخی ابراهیم بن عثمان، برخی ابواسحاق ابراهیم بن حیکان و برخی بهزادان پسر ونداد… و زادگاه او را نیز برخی مرو و برخی اسپهان نوشته اند.
آنچه که از انبوه این نوشته های ناهمسو می توان دانست این است که در کودکی تا نوجوانی در یک خانواده عرب در کوفه همانند یک برده بکار گرفته شده است. روزگار جوانی او همزمان با سالهای فرمانروایی مَروان بن حَکم، Marwān ibn al-Hakam بنیاد گذار دومین حکومت امویان بود.
هنگامی که خود را برای نبرد با خلیفه ی اموی آماده می ساخت جامه سیاه پوشید و درفش سیاه بر افراشت و پیروان خود را فرمود که چنین کنند، از این رو آنها را «سیاه جامگان» می گویند. سیاهی رنگ جامه و درفش ابومسلم را برخی نشان سوگواری برای خاندان پیامبر، و برخی نشانه برافراشتن درفش پیامبر اسلام { که سیاه بود} دانسته اند، ابن ندیم در « الفهرست» ابومسلم را هوادار مجوس [آیین زرتشت] دانسته و نوشته است که: «قصد احیای مجوسیت را داشته است»
یکی از نامدار ترین کسانی که به خونخواهی او برخاست سنباد مجوس از مردم نیشابور بود و پیرو آیین زرتشت بود. از بُنمایه های بجا مانده از آن روزگار چنین دانسته می شود که سنباد و ابومسلم پیوندهای بسیار نزدیکی با هم داشته اند تا آنجا که ابومسلم، هنگامی که نزد منصور رفته بود، سنباد را برجای خود نشاند.
هنگامی که بهزادان پسر ونداد (ابومسلم خراسانی) دلاوران خراسان را به نبرد با دستگاه ستمباره ی خلیفه اموی فراخواند، در کوتاه زمان شمار بسیار بزرگی از مردان رزمی به او پیوستند و یک نیروی بسیار کار آمد فراهم آوردند .
در نبردی که در بامداد روز بیست و ششم ژانویه 750 زایشی میان سپاهیان خلیفه و نیروهای رزمی ابومسلم در کنار رود زاب در گرفت، شمارسپاهیان مروان دستکم سه برابر شمار رزمندگان ابومسلم بود، ولی فردای آن روز بسیاری از نیروهای مروان از برابر سیاه جامگان گریختند و به هنگام گریز در رود زاب که روی آن یخ بسته بود در زیر یخ فرو رفتند و جان سپردند. مروان به شام گریخت ولی مردم شام پذیرای او نبودند، پس به مصر رفت و در آنجا کشته شد. (مروان بن حکم ابوالعاص 684- آوریل 685 زایشی را بنیادگذار حکومت دوم امویان شناخته اند. او محمد پیامبر اسلام را دیده و از نامداران کارنامه اسلام شناخته می شود)
ابومسلم که در یک نبرد پیروزگر، دست یک خاندان خونریز و ستمباره ی تازی را از سر مردم خود کوتاه کرده بود، تیغ ستمبارگی را بدست خاندان دیگری از تازیان خونریز و ایرانسوز سپرد، خاندان زشتکار و پتیاره یی که در کشتن و سوختن و چاپیدن و دست یازیدن، به هیچ روی کمتر از خاندان اموی نبودند.
عَبْدالله بن محمد بن علی بن عَبْدالله ابن العباس بن عَبْد المُطَّلِب نامور به سفاح نخستین خلیفه عباسی ( از خاندان عباس عموی پیامبر) بود که در سال 132 کوچی ماهشیدی در کوفه به خلافت رسید و در نخستین سخنرانی اش گفت که خلیفه ی اسلام می بایست از خاندان عباس که عموی پیامبر بود برگزیده می شد، ولی امویان با ستمگری خلافت اسلام را از آنان دزدیدند، اکنون مردم باید شادمان باشند که خلافت به خاندان عباسی رسیده است.
سفاح برابر آیین مسلمانی، همه ی بزرگان خاندان اموی را کُشت و برای نشان دادن معنویت اسلام گور مردگان اموی را نیز در شام شکافت و استخوانهایشان را از گور بیرون کشید و به آتش افکند، و هر که را سر برداشت به شیوه ی محمد و آل محمد سر از پیکرش جدا کرد!.
یکی دیگر از کارهای سفاح این بود که کوشید خلافت را در خاندان عموی پیامبر همیشگی کند. در روزگار خلافتش گروهی او را مهدی (موعود آخرالزمان) گفتند.
این موعود آخرالزمان در سال 754 زایشی درگذشت وپسرش المنصور برجای او نشست.
در آن هنگام ابومسلم خراسانی{بهزادان پسر ونداد} سپهسالار خراسان بود و ایرانیان او را بسیار گرامی می داشتند. منصور از پیوند ابو مسلم با مردم، و مهری که مردم نسبت به او داتشند سخت در هراس بود، از این رو بدستاویز همپرسی و رایزنی، ابومسلم را به دربار خود فراخواند و تنی چند از دژخیمان را فرمود که خود را در پشت پرده یی پنهان کنند و بهنگام بایسته از پس پرده به در آیند و جانش را بگیرند.
این فرمان به کار گرفته شد و ابو مسلم در روز پنجم ژوئن سال 755 زایشی، به شیوه ی اسلامی با تیغ دژخمان جانشینان پیامبر تکه پاره شد، تا همانند گردن آویزی در کارنامه ی ایرانیان بماند و دودمان های آینده بدانند که به هیچ بیگانه یی نباید دل ببندند، بویژه اگر آن بیگانه از خاندان پیامبر باشد.